از جمله‌های مورد علاقه باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، این بود که «ما ایالت قرمز و ایالت آبی نداریم، تنها ایالات متحده آمریکا را داریم.» واقعیت نظام سیاسی آمریکا اما این است که گرایش‌های غالب سیاسی ایالات به این راحتی عوض نمی‌شوند. همین است که تنها در اقلیتی از ایالات نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری عملا از قبل معلوم نیست. اما وجود ایالت‌های چرخشی یادآور این واقعیت است که رنگ سیاسی ایالات می‌تواند عوض شود.

مهم‌ترین تغییر رنگی که در انتخابات این هفته شاهد آن بوده‌ایم در ایالت آریزونا واقع در جنوب غربی کشور صورت گرفت؛ منطقه معروف به «کمربند خورشیدی» (به علت آفتابی بودن آن) که در سال‌های اخیر دستخوش تغییر جمعیتی و سیاسی شده است.

تکلیف انتخابات ریاست‌جمهوری در این ایالت هنوز به طور قطعی معلوم نیست. در شب انتخابات، آسوشیتدپرس و فاکس نیوز پیروزی جو بایدن، نامزد حزب دموکرات، را اعلام کردند اما فرماندار جمهوری‌خواه، داگ دوسی،‌ فورا اعلام کرد: «پیش از اعلام بگذارید تمام آرا را بشماریم.» سایر شبکه‌ها همچون سی ان ان و ای بی سی هنوز نتیجه قطعی این ایالت را اعلام نکرده‌اند. در لحظه نوشتن این خطوط (صبح جمعه) در پی شمارش ۹۳ درصد آرا، بایدن با ۵۰ درصد در مقابل ۴۸.۶ درصد برای ترامپ در صدر قرار دارد.

اما قضیه فقط انتخابات ریاست‌جمهوری نیست. در ایالتی که از سال ۱۹۵۲ که آیزنهاور در آن پیروز شد در غلبه جمهوری‌خواهان بوده است، دموکرات‌ها در چندین سطح به پیروزی رسیده‌اند. تکلیف تمام این رقابت‌ها هنوز معلوم نیست اما بی‌شک می‌توان گفت که وارد دوره‌ای جدید برای حزب دموکرات در تاریخ این ایالت شده‌ایم.

مهمترین این پیروزی‌ها مربوط به مجلس سنا است. مارک کلی، فضانورد سابق، نامزد حزب دموکرات برای راه‌یابی به مجلس سنا بود و موفق شد با شکست دادن سناتور جمهوری‌خواه، مارتا مک‌سالی، به این مجلس راه پیدا کند. آقای کلی حالا کرسی‌ای را در اختیار می‌گیرد که سال‌ها متعلق به چهره شهیر حزب جمهوری‌خواه، سناتور جان مک‌کین بود. این نامزد ریاست‌جمهوری حزب در سال ۲۰۰۸ بارها با آقای ترامپ وارد درگیری شده بود و پس از درگذشتش در سال ۲۰۱۸ نیز خانواده او مخالفت‌شان را با رئیس‌جمهور هم‌حزبی اعلام کردند. همین است که خیلی‌ها پیروزی آقای کلی را نوعی انتقام پس از وفات از رئیس‌جمهوری دانسته‌اند که خیلی جمهوری‌خواهان سنتی از رفتار و کلامش دل خوشی ندارند.

کلی ۵۶ ساله همسر خانم گبی گیفوردز است، عضو سابق مجلس نمایندگان آمریکا که در سال ۲۰۱۱ مورد سوقصد قرار گرفت. گلوله‌ای به سر خانم گیفوردز شلیک شد و او با دشواری بسیار توانست زنده بماند. همین است که خیلی‌ها او را نمادی از مقابله با سیاست قطبی و رشد افراطی‌گرایی سیاسی در آمریکا می‌دانند. سناتور کلی و خانم گیفوردز با هم «بنیاد گیفوردز» را بنا نهادند که برای تصویب قوانین جهت محدود کردن حمل سلاح در آمریکا تلاش می‌کند.

ایالت آریزونا هم مثل بقیه ایالات دو نماینده در مجلس سنا دارد. دیگر سناتور آن، کریستن سینما، نیز متعلق به حزب دموکرات است و طبعا از انتخاب سناتور هم‌حزبی خشنود است. او در توئیتر نوشت: «مطمئنم که مارک از ارزش‌های آریزونایی مثل دنبال زمینه مشترک بودن و کشور را پیش از حزب قرار دادن پشتیبانی خواهد کرد.»

آقای کلی در کارزار خود تاکید کرده که میانه‌رو است و می‌خواهد نماینده تمام مردم آریزونا باشد.

از قانونی شدن ماریجوآنا تا قیمت برق و آب

«موج آبی» ایالتی که زمانی به دلیل ازدیاد معادن مِس به «ایالت مس» معروف بود در تمامی انتخابات‌های این هفته مشاهده می‌شود. رای‌دهندگان آریزونا چهار سال پیش در همه‌پرسی به قانونی شدن ماریجوآنا رای منفی داده بودند اما این بار رای مثبت دادند. این در حالی است که رهبری حزب جمهوری‌خواه خواهان رای منفی شده بود. حالا آریزونا هم یکی از ایالات پرشماری است که ماریجوآنا در آن‌ قانونی است.

دیگر همه‌پرسی مهمی که مردم در آن علیه فرماندارشان رای دادند مربوط به افزایش مالیات برای ثروتمندان جهت کمک به مدارس بود. آقای دوسی و شرکت‌های بزرگ آریزونایی میلیون‌ها دلار خرج کرده بودند تا رای «نه» به این مالیات جدید بر ثروتمندان را تشویق کنند. اما مردم رای رای «آری» دادند.

در ضمن اکثریت نمایندگان این ایالت در مجلس نمایندگان آن نیز اکنون به حزب دموکرات تعلق خواهند داشت (شش به سه.)

نتیجه برخی انتخابات‌ها هنوز معلوم نیست اما بعید نیست جمهوری‌خواهان اکثریت در مجلس ایالتی و در ضمن کنترل هیاتی که قیمت برق و آب را تعیین می‌کند از دست بدهند. در کانتیِ ماریکوپا که شامل شهر بزرگ فینیکس و حدود ۶۰ درصد جمعیت مردم ایالت می‌شود نیز دموکرات‌ها به چندین پیروزی مهم رسیدند. تمام مقامات اصلی کانتی و شورای نظارتی آن اکنون به دموکرات‌ها تعلق دارد.

آریزونای آبی

آریزونا چگونه آبی شد؟

درس‌های پیروزی دموکرات‌ها در این ایالت در روزها و هفته‌های جاری بدون شک مورد جدال سیاسی درون این حزب خواهد بود. میانه‌روها بر میراث جان مک‌کین و مواضع میانه‌گرای مارک کلی تاکید خواهند کرد و چپ‌گرایان بر آثار سازماندهی سیاسی و افزایش مشارکت میان لاتین‌تبارها و جوانان.

شکی در نقش تغییر جمعیتی در این پیروزی حزب دموکرات‌ نیست. در سال‌های اخیر خیلی جوان‌ترها به این ایالت آمدند و تعداد لاتین‌تبارهای آن هم بیشتر شده است. برخی نیز از ایالت‌های لیبرال‌مابی مثل کالیفرنیا به این ایالت مهاجرت کرده‌اند که همان آب و هوا را دارد اما بسیار ارزان‌تر است. شهر فینیکس در سال‌های اخیر به یکی از شهرهای جذاب بدل شده که جوانان را جذب می‌کند. از بین چپ‌گرایان مسن‌تر مشهورترین مهاجر این سال‌های اخیر آریزونا، استاد جدید زبان‌شناسی در دانشگاه آریزونا است: نوآم چامسکیِ شهیر که اخیرا به این ایالت نقل مکان کرد.

آبی شدن آریزونا در ضمن آن‌را هم‌رنگ بیشتر همسایه‌هایش می‌کند. نه تنها کالیفرنیا که ایالت‌هایی همچون نوادا، کولورادو و نیومکزیکو که در سال‌های اخیر آبی شده‌اند. موفقیت دموکرات‌ها در این ایالت البته بی‌سابقه نیست. جنت ناپولیتانو، پیش از این‌که وزیر امنیت کشور دولت اول اوباما بشود، شش سال فرماندار آریزونا و چهار سال دادستان کل آن بود. خانم ناپولیتانو (که در دولت اول بیل کلینتون به عنوان دادستان فدرال این منطقه منصوب شده بود) در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ به دو پیروزی مهم در انتخابات فرمانداری آریزونا رسید. خود بیل کلینتون نیز در انتخابات سال ۱۹۹۶ این‌جا پیروز شد: یکی از تنها دو پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری در آریزونا در دوران بعد از جنگ جهانی دوم (مورد دیگر سال ۱۹۴۸ بود که هری ترومن این‌جا پیروز شد.)

سنا هنوز آبی نشده

پیروزی شیرین مارک کلی اما دشواری کلی دموکرات‌ها در مجلس سنا را از میان نمی‌برد. امید آن‌ها به رسیدن به اکثریت در این مجلس مسجل نشده. دموکرات‌ها یک سناتور جمهوری‌خواه در کولورادو را هم شکست دادند اما در مقابل یک کرسی خود را در ایالت آلاباما از دست دادند. آن‌ها در ضمن علیرغم خرج میلیون‌ها دلار موفق نشدند سناتورهای کلیدی جمهوری‌خواه مثل لیندزی گراهام در کارولینای جنوبی، میچ مک‌کانل در کنتاکی (رهبر اکثریت) و سوزان کالینز در مین را شکست دهند. هر سه این‌ها با اکثریت بالا به پیروزی رسیدند. موفقیت مهم دموکرات‌ها اما در حفظ کرسی‌شان در ایالت میشیگان در مقابل یک رقیب قدر جمهوری‌خواه بود. از چهار رقابت باقی‌مانده، احتمال پیروزی دموکرات‌ها در کارولینای شمالی چندان نیست. با ۹۴ درصد شمارش آرا، سناتور جمهوری‌خواه، تام تیلیس، با ۴۸.۷ درصد آرا از رقیب دموکرات خود، کال کانینگهام، که ۴۶.۹ درصد آرا را دارد پیش است. در آلاسکا نیز با ۵۶ درصد شمارش آرا، سناتور جمهوری‌خواه، دان سالیوان با ۶۲.۹ درصد آرا از ال گراس، نامزد دموکرات، که ۳۱.۸ درصد آرا را دارد پیش است. نماینده حزب استقلال آلاسکا با کسب ۵.۱ درصد آرا در جایگاه سوم قرار دارد. آقای گراس از امیدهای دموکرات‌ها بود و مدعی است که احتمال دارد با بقیه شمارش آرا به پیروزی برسد گرچه چنین احتمالی بعید است. اما در ایالت کلیدی جورجیا (که تکلیف انتخابات ریاست‌جمهوری نیز دارد در آن معلوم می‌شود) هر دو انتخابات مجلس سنا به دور دوم کشیده شده‌اند. با این حساب پاسخ به این سوال که کدام حزب در سنا به اکثریت می‌رسد تنها در روز ۵ ژانویه و در ایالت سرنوشت‌ساز جورجیا معلوم خواهد شد. پیش از انتخابات، جمهوری‌خواهان ۵۳ به ۴۷ از دموکرات‌ها پیش بودند (البته این ۴۷ شامل دو سناتور مستقل هم‌رای با دموکرات‌ها، برنی سندرز و انگوس کینگ، می‌شود.) با این حساب دموکرات‌ها به کسب سه کرسی نیاز دارند تا به تساوی با حزب جمهوری‌خواه برسند. اگر شکست آن‌ها را در کارولینای شمالی و آلاسکا قطعی حساب کنیم، دموکرات‌ها تنها در یک صورت خواهند توانست به اکثریت حزب رقیب در مجلس سنا خاتمه دهند: پیروزی در هر دو کرسی ایالت جورجیا.

حزب آبی حتی اگر کاخ سفید را از آن خود کند روزهای دشواری را در پیش رو دارد.